Güneş Çarpması Durumunda Kimler Risk Altındadır, Ne Yapmalı?
Güneş çarpması yaz aylarında uzun süre sıcak hava ve güneş altında kalanlarda sıklıkla görülen önemli bir durumdur. Hayati tehlike bile oluşturabilen bu sorunun tedavisi de kritik detaylar içeriyor. Egepol Hastaneleri Hekimleri Uzmanı. Dr. Ferit Sarı güneş çarpması hakkında merak edilenler hakkında bilgiler veriyor.
Güneş çarpması, insan vücudunda önemli yan etkilere neden olan hayatı tehdit eden bir durumdur. Bu durumun sadece cilt üzerindeki etkilerinden söz edemeyiz. Güneş yanığı güneş çarpması ile karıştırılmamalıdır. Güneş çarpması, genel olarak tüm vücudu etkileyen yaygın bir rahatsızlığı ifade eder.
Özellikle çocukların ve yaşlıların bu riske daha açık olduğu söylenebilir. Kalp ve damar hastalığı olanlar, diyabet hastaları ve sınır sistem bozukluğu olanlar genel olarak risk kümesinde yer almaktadır. Doktoru tarafından güneşe çıkması yasaklanan her hasta da risk kümesinde tanımlanır.
Güneş çarpması, aslında sadece risk kümesinin kaçınması gereken bir durum değildir. Rastgele bir hastalığı olmayanlar da bu etkiye uzun süre maruz kalırlarsa bu sorunla karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle doğrudan güneş ışığına maruz kalma hatasız değildir. Direkt güneş ışığı radyoaktif etkileri ile ciltte ve tüm vücutta etkilere neden olabilir.
Güneş çarpmasının belirtileri baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, yüksek ateş, terleyememe, sınır sistemi bozuklukları ve bilinç kaybıdır. Güneş çarpmasından korunmak için güneşin yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkılmamalı, güneşten korunma önlemleri alınmalı ve sıvı tüketimi artırılmalıdır.
Güneş Çarpması ve Risk Faktörleri
Güneş çarpması, sıcak havalarda uzun süre güneş altında kalan kişilerde oluşabilen önemli bir durumdur. Özellikle çocuklar, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, fazla kilolu veya kaşektik bireyler, kanser hastaları, psikiyatrik rahatsızlığı olanlar, 65 yaş üstü kişiler ve hamileler güneş çarpması açısından risk altındadır. Yüksek sıcaklıklara maruz kalmak, çok yemek yemek, kalın giysiler giymek ve çok fazla alkol almak da güneş çarpmasını tetikleyebilir.
Güneş Çarpmasının Belirtileri ve Tehlikeleri
Güneş çarpmasının belirtileri baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ateş, terleyememe, sınır sistemi bozuklukları, ruhsal durum bozuklukları ve bilinç kaybıdır. İleri evrelerde tehlikeli olabilen güneş çarpmasında önemli ölçüde can kaybı riski bulunmakta ve kişinin sınır sisteminde kalıcı hasarlar oluşabilmektedir. Bu nedenle güneş çarpması belirtileri görüldüğünde hemen önlem alınmalıdır.
Güneş Çarpmasından Korunmanın Yolları
Güneş çarpmasından korunmak için güneşin yoğun olduğu saatlerde (10.00-16.00) mümkün olduğunca dışarı çıkılmamalıdır. Güneş ışığından koruyacak güneş gözlüğü, şapka, şemsiye gibi aksesuarlar kullanılmalı ve güneş koruyucu kremler sürülmelidir. Günde en az 2,5-3 litre sıvı tüketmek, sindirimi kolay hafif yiyecekleri tercih etmek ve ılık bir duş almak da değerlidir.
Güneş Çarpmasında İlk Müdahale Eden Kişi
Güneş çarpması durumunda, kişi hızla serin bir yere götürülmeli ve sıkı giysiler gevşetilmelidir. Vücut ısısını düşürmek için baş, göğüs ve koltuk altlarına soğuk suyla ıslatılmış bir bez konulabilir veya soğutucularla serinletilmeye çalışılmalıdır. Kan dolaşımının başa doğru yönlendirilmesi için kişinin ayakları kaldırılmalı, kol ve bacaklara masaj yapılmalıdır. Ateş düşürücü ilaçlar kullanmak da gerekebilir.
Güneş Çarpması Sonrası Komplikasyonlar
Güneş çarpması sonrası oluşabilecek komplikasyonlar nedeniyle hastalar birkaç hafta takip edilmelidir. Akışkan ve tuz stabilitesi ve sıcaklık değişimleri gözlem altında tutulur. Güneş çarpması kötüleşiyorsa, tuz ve elektrolit seviyelerini belirlemek için kan testleri kullanılabilir. Kan tahlili sonucuna göre hastaya sıvı tedavisi uygulanabilir.
Çocuklarda Güneş Çarpması ve Önlemler
Çocukların cildi güneşe karşı hassastır, özellikle 1 yaş altı bebeklerde güneş kremi kullanırken doktora başvurmak önemlidir. Çocuklar dışarı çıkarılmadan önce güneş kremi sürülmeli ve güneşin yoğun olduğu saatlerde (10.00-16.00) dışarı çıkmamaları gerekmektedir. Uzun süre güneş altında kalan çocuklarda güneş çarpması olabilir, bu durumda vücut ısıları normalin üzerindeyse bol su içmeli ve ateş düşürücü ilaçlar kullanmalıdırlar.
Güneş Çarpmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Güneş çarpması durumunda su içilmemeli, alkol kokusu alınmamalı ve katı gıda verilmemelidir. Güneş çarpması tanısı için kişinin semptomları gözden geçirilmeli, tansiyon ve ateş değerleri ölçülerek tanı konulmalıdır. Güneş çarpmasına maruz kalan kişi hızla serin bir yere götürülerek ilk müdahalesi yapılmalı ve gerekirse en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmelidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
